Nowy członek rodziny to ogromna zmiana dla całego systemu rodzinnego. Każda zmiana wywołuje u dziecka pewne napięcie, stres. Tak samo zresztą dzieje się z rodzicami. Dlatego niezwykle ważne jest, aby przygotować starsze dziecko na nadchodzącą rewolucję.
Wyobraź sobie sytuację: do domu wchodzi Twój mąż z atrakcyjną, nieznajomą kobietą. Daje Ci buziaka na powitanie i z uśmiechem oznajmia: „To jest Kasia. Kasia z nami od dziś zamieszka. Przygotujemy jej łóżko w naszej sypialni. Kasia potrzebuje sporo mojej uwagi, może być nieco zagubiona w nowym miejscu. Chciałbym, żebyś była dla niej miła. Może czasem pożyczyć Twoich perfum, nie masz z tym problemu? Może są jakieś ubrania, których już nie używasz? Damy je Kasi. Wierzę, że będzie nam tu wszystkim razem bardzo dobrze ze sobą. Fajna jest, co?”.*
Trudno to sobie nawet wyobrazić, prawda?
Ta mocna metafora obrazuje częściowo, z czym mierzy się dziecko, kiedy w jego życiu pojawia się młodsze rodzeństwo.
Nowy członek rodziny to ogromna zmiana dla całego systemu rodzinnego. Każda zmiana wywołuje u dziecka pewne napięcie, stres. Tak samo zresztą dzieje się z rodzicami. Dlatego niezwykle ważne jest, aby przygotować starsze dziecko na nadchodzącą rewolucję.
Kiedy oznaki ciąży zaczynają być widoczne warto porozmawiać o rosnącym w brzuchu nowym członku rodziny. Nie oczekuj, że reakcja dziecka zawsze będzie entuzjastyczna. Daj dziecku prawo do niepokoju czy niezadowolenia. W końcu jego pozycja w rodzinie zmieni się już na zawsze. Dla małych dzieci rozmowa o maluszku w brzuchu będzie dość abstrakcyjna, dlatego dobrze jest posiłkować się fotografiami. Najlepiej, kiedy będą to zdjęcia naszego dziecka z jego pierwszych dni życia. Świetnymi pomocami są książeczki terapeutyczne dotyczące pojawienia się rodzeństwa. Na rynku jest ich mnóstwo . Dobrze jest opowiadać dziecku o tym, jak zachowują się noworodki – realnie, bez idealizowania. Małe dzieci często mają wyobrażenie, że brat czy siostra wyjdą z brzucha i pójdą z nimi układać wieżę z klocków. Warto być ostrożnym z przygotowywaniem wyprawki i miejsca dla nowego malucha. Starsze dziecko nie powinno mieć poczucia, że coś jest mu odbierane na poczet młodszego. Dobrym pomysłem jest angażowanie starszego dziecka w wybór rzeczy dla młodszego. Oczywiście tylko wtedy, kiedy ma na to ochotę. Jeśli chcecie przekazać niemowlakowi łóżeczko starszego rodzeństwa, warto zrobić to jakiś czas przed planowaną datą rozwiązania. Również po to, by uniknąć wielu zmian w jednym czasie. To samo będzie dotyczyło remontu, przeprowadzki czy też rozpoczęcia adaptacji do przedszkola – wskazane jest, by nie działo się to na ostatni moment. Tak, by dziecko miało czas oswoić się ze zmianami jeszcze przed pojawieniem się rodzeństwa.
Pójście mamy do szpitala dla części dzieci jest pierwszą w ich życiu rozłąką z mamą. Można ten czas łagodzić poprzez odwiedziny w szpitalu, jeśli placówka na to zezwala. Mama może również zawczasu przygotować sobie krótkie liściki i/lub rysunki dla dziecka, które będzie mogła mu podawać do przekazania przez osoby odwiedzające. Dzięki temu dziecko będzie miało poczucie, że „nadal” jest dla mamy ważne, że o nim myśli i go nie opuściła. Doskonałym pomysłem jest zakupiony wcześniej prezent od niemowlaka dla starszego rodzeństwa wręczany w dniu, kiedy się już poznają. To sprawia, że od samego początku budowania więzi między rodzeństwem pojawia się pozytywne skojarzenie.
To naturalne i częste, że funkcjonowanie dziecka podczas pierwszych tygodni nowej rzeczywistości może być gorsze. Mogą pojawić się kłopoty ze snem, moczenie się, płaczliwość czy też wybuchy złości. Dziecko próbuje sobie poradzić ze zmianą. Pozwól dziecku na wyrażanie negatywnych emocji, daj mu prawo do złości, ale nigdy nie zgadzaj się na agresywne zachowania w stosunku do braciszka czy siostrzyczki ani żadnego innego członka rodziny. Część dzieci wypiera zmianę - utrzymuje, że nie ma rodzeństwa, nie odpowiada na pytania dotyczące nowej siostry czy brata. Bywa i tak, że dziecko zachowuje się dokładnie tak, jak wcześniej, a reakcja pojawia się z odroczeniem, na przykład kilka miesięcy później, kiedy młodsze rodzeństwo zaczyna raczkować czy chodzić i staje się bardziej absorbujące dla otoczenia. By minimalizować skutki zmiany, ważny jest wyłączny czas spędzany z dzieckiem. Zaleca się, by było to minimum 15 minut dziennie. Najlepiej, by był on spędzany naprzemiennie i z mamą i z tatą, a jeśli młodsze rodzeństwo na to pozwala – z obojgiem rodziców. W takim czasie można spróbować terapeutycznej zabawy „w dzidzię”. Umawiamy się z dzieckiem, że na kilka minut zaczarujemy je w dzidziusia, a kiedy zadzwoni dzwonek (można nastawić stoper), będzie znów miał tyle lat, ile ma. Możemy użyć do tego zabawkowej różdżki. Czary mary i dziecko zamienia się w niemowlaka. Możemy wtedy wziąć go na rączki, okryć kocykiem, którego używało, kiedy było malutkie, mówić jak do dzidzi, kołysać, śpiewać kołysanki. Dzięki takiej zabawie w kontrolowany sposób dostarczamy dziecku tego rodzaju opieki, której może mu brakować, kiedy obserwuje mamę zajmującą się młodszym rodzeństwem. Po usłyszanym na koniec zabawy dzwonku, znów machamy różdżką i dziecko z powrotem staje się „duże”.
Postawa rodziców jak również ich wzajemna relacja jest fundamentem tworzenia dobrej relacji między rodzeństwem, a proces ten trwa juz od pierwszych dni ich bycia razem. Wszyscy rodzice marzą, by ich dzieci żyły w zgodzie i były dla siebie wsparciem. Życie pokazuje, że relacje pomiędzy rodzeństwem nie zawsze układają się tylko w jasnych barwach, ale to już temat na osobną rozmowę.
* Inspiracja zaczerpnięta z książki Doris Brett, „Bajki, które leczą”, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2006 rok.
Umieszczane na naszej stronie porady nie zastąpią indywidualnej konsultacji z psychologiem czy pedagogiem. Każde dziecko jest inne, rozwija się w swoim tempie, a powody jego trudności mogą być różne. Porady stanowią zbiór ogólnych wskazówek, które mogą okazać się pomocne. Jeśli jednak tak się nie stanie, zachęcamy do poszukania wsparcia w swoim otoczeniu i uzyskania pomocy dostosowanej do danej sytuacji i konkretnych potrzeb dziecka.
Jeśli chcesz zadać pytanie odnośnie swojego dziecka prosimy kierować pytania na fanpage MiniMini+
